Ἐπιτάφιος

 Ιερά Μονή Παναγίας Δουραχάνης

2025

Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας. Στέφανον ἐξ ἀκανθῶν περιτίθεται ὁ τῶν ἀγγέλων Βασιλεύς. Ψευδῆ πορφύραν περιβάλλεται ὁ περιβάλλων τὸν οὐρανὸν ἐν Νεφέλαις. Ῥάπισμα κατεδέξατο ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώσας τὸν Ἀδάμ. Ἥλοις προσηλώθη ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας. Λόγχῃ ἐκεντήθη ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου. Προσκυνοῦμεν σου τὰ πάθη, Χριστέ. Δεῖξον ἡμῖν καὶ τὴν ἔνδοξόν σου ἀνάστασιν.

 

Ἐρχόμενος ὁ Κύριος

 

Ὅτε οἱ ἔνδοξοι Μαθηταί, ἐν τῷ νιπτῆρι τοῦ Δείπνου ἐφωτίζοντο...

 

...τότε Ἰούδας ὁ δυσσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας ἐσκοτίζετο, καὶ ἀνόμοις κριταῖς, σὲ τὸν δίκαιον Κριτὴν παραδίδωσι. Βλέπε χρημάτων ἐραστά, τὸν διὰ ταῦτα ἀγχόνῃ χρησάμενον, φεῦγε ἀκόρεστον ψυχὴν τὴν Διδασκάλῳ τοιαῦτα τολμήσασαν. Ὁ περὶ πάντας ἀγαθός, Κύριε δόξα σοι.

 

 

Ἰδού ὁ Νυμφίος ἔρχεται

         Τό Τροπάριον

«Ἰδού ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός καί μακάριος ὁ δοῦλος, ὅν εὑρήσει γρηγοροῦντα·ἀνάξιος δέ πάλιν, ὅν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα. Βλέπε οὖν ψυχή μου, μή τῷ ὕπνῳ κατενεχθῇς, ἵνα μή τῷ θανάτῳ παραδοθῇς, καί τῆς Βασιλείας ἔξω κλεισθῇς· ἀλλά ἀνάνηψον κράζουσα· Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶ ὁ Θεός ἡμῶν, προστασίαις τῶν ἀσωμάτων, σῶσον ἡμᾶς.»

                            ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Νά, ὁ Νυμφίος ἔρχεται στό μέσο τῆς νύχτας, κι εὐτυχισμένος θά εἶναι ὁ δοῦλος πού θά τόν βρεῖ (ὁ Νυμφίος) ξάγρυπνο νά τόν περιμένει· ἀνάξιος ὅμως πάλι θά εἶναι ἐκεῖνος, πού θά τόν βρεῖ ράθυμο καί ἀπροετοίμαστο. Βλέπε, λοιπόν, ψυχή μου νά μή βυθιστεῖς στόν πνευματικό ὕπνο, γιά νά μήν παραδοθεῖς στό θάνατο (τῆς ἁμαρτίας) καί νά μείνεις ἔξω τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά ἀνάνηψε κράζοντας· Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶσαι ἐσύ ὁ Θεός· σῶσε μας διά τῆς προστασίας τῶν ἐπουρανίων Ἀσωμάτων Δυνάμεων (τῶν Ἀγγέλων).

Μετά τήν ψαλμωδία τοῦ Ἀλληλουϊαρίου, στό ὁποῖο ἀπευθύνεται αἶνος πρός τό Θεό, ἀφοῦ προηγηθεῖ ἡ αἴτηση τιμωρίας τῶν ἐχθρῶν Του (τοῦ ἀπαίδευτου λαοῦ καί τῶν ἐνδόξων τῆς γῆς), τό τροπάριο εἰσέρχεται στήν καθαρή ὑπόθεση τῶν πιστῶν Χριστιανῶν.

Ἡ σχέση τους μέ τό Χριστό παρομοιάζεται μέ γάμο,

Η ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ

π. Δημητρίου Μπόκου

 

Κατὰ τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα ποὺ ἀνοίγεται ἤδη μπροστά μας, ὁ Χριστὸς πραγματοποιεῖ τὴν πορεία ποὺ εἶχε πολλὲς φορὲς
προαναγγείλει, προετοιμάζοντας τοὺς μαθητές του γιὰ τὰ ἐπικείμενα Πάθη καὶ τὴν Ἀνάστασή του. «Μέλλει ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοσθαι εἰς χεῖρας ἀνθρώπων καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτὸν καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἐγερθήσεται» (Ματθ. 17, 22-23).
Τὴν πορεία αὐτὴ μᾶς ὑπενθυμίζει ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς Μεγάλης
Ἑβδομάδας ἡ Ἐκκλησία. Ἀπὸ τὸ βράδυ κιόλας τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων, ὅπου ψάλλεται ὁ Ὄρθρος τῆς Μεγάλης Δευτέρας καὶ ξεκινάει ἡ πρώτη ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου, ἀκοῦμε τὸ Κάθισμα: «Τὰ πάθη τὰ σεπτὰ ἡ παροῦσα ἡμέρα ὡς φῶτα σωστικὰ ἀνατέλλει τῷ κόσμῳ». Ἂν καὶ πρόκειται γιὰ τὴν πιὸ ἐπώδυνη διαδικασία ποὺ γνώρισε ποτὲ ὁ κόσμος, ὅμως τὰ Πάθη εἶναι δόξα καὶ λαμπρότητα γιὰ τὸν Χριστό.
Ἀκτινοβολοῦν στὸν κόσμο σὰν φῶτα σωτήρια, ὅπως προβάλλει ὁ ἥλιος τὸ πρωὶ καὶ φωτίζει μὲ τὶς ἀκτίνες του τὰ πάντα.
Ἡ πρώτη λοιπὸν ἡμέρα ποὺ παρουσιάζει «τῶν παθῶν τοῦ Κυρίου τὰς ἀπαρχάς», ἤδη «λαμπροφορεῖ». Δοξάζουμε ευγνώμονα, πανηγυρίζουμε «τὴν ἀπόρρητον Λόγου Θεοῦ κατάβασιν», δὲν μοιρολογοῦμε γιὰ τὰ βάσανα τοῦ Χριστοῦ μὲ ἄρρωστους

Ἐπὶ πώλου ὄνου εἰς τὴν Σιών, εἰσῆλθες Σωτήρ μου, ὑπὸ παίδων καὶ τῶν βρεφῶν, αἰνούμενος Λόγε, τὸ Ὠσαννὰ βοώντων, εὐλογητὸς ὁ ἥκων, σῶσαι τὸν ἄνθρωπον.

 

Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν πρὸ τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον Χριστὲ ὁ Θεός· ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες, τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, σοὶ τῷ νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν· Ὠσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου.

Ἱερός Νιπτῆρας, ἀπό τὸ βίωμα ...στό δράμα

π. Γεώργιος Ἔξαρχος
ἐκπαιδευτικός, ΜΑ Κλασσικῆς Φιλολογίας, ὑπ. Δρ Ἱστορίας
ἐφημέριος Σιναϊτικοῦ μετοχίου Ἰωαννίνων

 

 

Ἡ Μετάβαση ἀπὸ τὸν κλασσικό - ἑλληνιστικὸ κόσμο πρὸς τὸν χριστιανισμό, ἰδίως μετα τὸ διάταγμα τῶν Μεδιολάνων, γίνεται σὲ τεντωμένο «πολιτιστικὰ» σχοινί! Σὲ ὅλους τοὺς τομεῖς τῆς Αὐτοκρατορίας ὑπάρχουν ἀντιθέσεις ἀλλὰ καὶ συνθέσεις. Τὸ θέατρο δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ξεφύγει ἀπὸ αὐτὸν τὸν κανόνα.
Βλέπουμε πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος, οἱ ὁποῖοι τὸ πολεμοῦν στὰ κηρύγματά τους, θέλοντας νὰ προφυλάξουν τὸ ἄπειρο τότε πνευματικὰ ποίμνιό τους ἀπὸ τὰ πολλὰ παγανιστικὰ κατάλοιπα• βλέπουμε ὅμως
καὶ ἄλλους, ὀπως ὁ Μ. Βασίλειος καὶ ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολογος νὰ προσπαθουν νὰ τὸ ἐντάξουν στὴν καινούργια «πνευματικὴ» πραγματικότητα, καὶ ἐν πολλοῖς τὸ καταφέρνουν.
Καταρχὰς ἡ σύζευξη τοῦ ρωμαϊκοῦ δικαίου, τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ τῆς χριστιανικῆς παράδοσης γίνεται ἐμφανὴς καὶ σὲ κάθε λογῆς θεατρικὴ δραστηριότητα . Στοὺς τρεὶς πρώτους αἰῶνες τῶν διωγμῶν, τὸ ἑλληνικὸ θέατρο διαδραματίζει σημαντικὸ ρόλο στὴν διακωμώδηση τῆς χριστιανικῆς Πίστης.
Παρόλαυτα ὑπάρχουν θαυμαστὰ γεγονότα ποὺ μέσω τοῦ θεάτρου ἡ Ἀλήθεια θριαμβεύει! Γνωστὴ εἶναι ἡ περίπτωση μεταστροφῆς τοῦ ἁγίου Πορφυρίου του «ἀπὸ μίμων» τοῦ Ἐφεσίου, ὁ ὁποῖος μαρτύρησε ἐπὶ Αὐτοκράτορος Αὐρηλιανοῦ
(270-275) στὴν Καισάρεια. Κατὰ τὴν διάρκεια παρωδίας τοῦ Βαπτίσματος συνέβη ἀγγελοφάνεια καὶ ὁ Πορφύριος ἐξῆλθε τοῦ «βαπτιστηρίου» ὁμολογῶντας πίστη στὸν Χριστό. Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς θεατὲς πίστεψαν στὸν Χριστό, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ διαταχθεῖ ἡ θανάτωση διὰ ξίφους πολλῶν ἐξ αὐτῶν μαζὶ μὲ τὸν ἅγιο Πορφύριο στὶς 4 Νοεμβρίου 270 . Ἔτσι σήμερα θεωρεῖται ὁ προστάτης τῶν ἠθοποιῶν.
Σήμερα πολλὰ «δραματοποιημένα» κείμενα

Κυριακή τῶν Βαϊων Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα

 

ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΙΒ´ 1 – 18

1 Ὁ οὖν Ἰησοῦς πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα ἦλθεν εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. 2 ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ, καὶ ἡ Μάρθα διηκόνει· ὁ δὲ Λάζαρος εἷς ἦν ἐκ τῶν ἀνακειμένων σὺν αὐτῷ. 3 ἡ οὖν Μαρία, λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἐξέμαξε ταῖς θριξὶν αὐτῆς τοὺς πόδας αὐτοῦ· ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου. 4 λέγει οὖν εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, Ἰούδας Σίμωνος Ἰσκαριώτης, ὁ μέλλων αὐτὸν παραδιδόναι· 5 Διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς; 6 εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ’ ὅτι κλέπτης ἦν, καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν. 7 εἶπεν οὖν ὁ Ἰησοῦς· Ἄφες αὐτήν, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό. 8 τοὺς πτωχοὺς γὰρ πάντοτε ἔχετε μεθ’ ἑαυτῶν, ἐμὲ δὲ οὐ πάντοτε ἔχετε. 9 Ἔγνω οὖν ὄχλος πολὺς ἐκ τῶν Ἰουδαίων ὅτι ἐκεῖ ἐστι, καὶ ἦλθον οὐ διὰ τὸν Ἰησοῦν μόνον, ἀλλ’ ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἴδωσιν ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. 10 ἐβουλεύσαντο δὲ οἱ ἀρχιερεῖς ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν, 11ὅτι πολλοὶ δι’ αὐτὸν ὑπῆγον τῶν Ἰουδαίων καὶ ἐπίστευον εἰς τὸν Ἰησοῦν. 12 Τῇ ἐπαύριον ὁ ὄχλος πολὺς ὁ ἐλθὼν εἰς τὴν ἑορτήν, ἀκούσαντες ὅτι ἔρχεται Ἰησοῦς εἰς Ἱεροσόλυμα, 13ἔλαβον τὰ βαΐα τῶν φοινίκων καὶ ἐξῆλθον εἰς ὑπάντησιν αὐτῷ,