Ο συμβολισμός της θείας λειτουργίας Άγιος Νικόλαος Καβάσιλας

 

Όχι μόνο οι ψαλμωδίες και τα αναγνώσματα, αλλά και οι ίδιες οι πράξεις της ιερουργίας έχουν αυτό το ιδίωμα: Το καθένα γίνεται για την παρούσα περίπτωση, αλλά συγχρόνως συμβολίζει και κάτι από τα έργα ή τις πράξεις ή τα πάθη του Χριστού. Όπως για παράδειγμα η εισαγωγή του Ευαγγελίου στο θυσιαστήριο, κατόπιν η εισαγωγή των τιμίων δώρων. Αυτά γίνονται για την ανάγκη, το μεν Ευαγγέλιο για να αναγνωσθεί, τα δε τίμια δώρα για να τελεσθεί η θυσία. Συμβολίζουν όμως και τα δύο την ανάδειξη και φανέρωση του Σωτήρα. Το πρώτο τη φανέρωση, αμυδρή ακόμη και ατελή, στην αρχή της ζωής Του· το δεύτερο, την τελειότατη και τελευταία φανέρωσή Του.

Εκείνα που γίνονται στην τελετή των τιμίων δώρων, αναφέρονται όλα στην Οικονομία (1) του Σωτήρα. Ο σκοπός τους είναι να βάλουν μπροστά στα μάτια μας τη θεωρία (2) της θείας Οικονομίας για να αγιάζει τις ψυχές μας και έτσι να γινόμαστε κατάλληλοι να δεχθούμε τα ιερά δώρα. Όπως δηλαδή τότε στον καιρό της πραγματοποιήσεώς της η θεία Οικονομία ανέστησε τον κόσμο, έτσι θεωρουμένη πάντοτε κάνει την ψυχή των θεατών της καλύτερη και αγιότερη· μάλλον δε, ούτε τότε θα ωφελούσε καθόλου, αν δεν γινόταν αντικείμενο θεωρίας και πίστεως. Και γι’ αυτό κηρύχθηκε, και για να πιστευθεί χρησιμοποίησε χίλια δυό μέσα ο Θεός. Διότι η Οικονομία αυτή δεν μπορούσε να έχει αποτέλεσμα και να σώζει τους ανθρώπους, αν, ενώ γινόταν, έμενε

ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΕΝΝΗΣΙΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ ΗΜΩΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ Ἁγ. Νικολάου Καβάσιλα

 

 

ς επικαλεσθούμε πριν από όλα εδώ το Θεό, όχι για να επιτύχουμε μια έκφραση λόγου αντάξια προς τα πράγματα και κατάλληλη για το θέμα που μας απασγολεί -αυτό ξεπερνάει εντελώς τις ανθρώπινες ελπίδες- αλλά για να μπορέσουμε να φέρουμε κατά κάποιον τρόπο και όσο μας είναι δυνατόν το λόγο σε τέρμα και να μην υστερήσουμε πάρα πολύ από τους πολλούς, που έχουν μιλήσει σχετικά πριν από εμάς. Κι ακόμη, πράγμα που είναι πολυ σπουδαιότερο, για να ωφεληθούμε κάπως από το ζήλο και να κερδίσουμε ένα κάποιον αγιασμό από την ομιλία, σαν να τελούμε κάποιαν ιερή τελετή. Τα εύχομαι δε αυτά τα πράγματα, γιατί πιστεύω ότι με αυτά περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τιμάται η υμνουμένη και ότι πριν από όλα θέλει γιά τους υμνητές της το όφελος της ψυχής. Αυτό το όφελος ζητεί πράγματι και διά μέσου εκείνων με τα οποία μας ευεργετεί και διά μέσου εκείνων τα οποία απαιτεί από εμάς σαν ανταπόδοση για ό,τι μας χαρίζει. Έπειτα oι πραγματικά μακάριοι εκείνοι άνδρες, oι οποίοι παρουσίασαν με το λόγο τους χάριν κοινής ωφελείας σ' αυτή τη ζωή το κοινό αγαθό, νομίζω ότι δεν έκαμαν λόγο για την Παρθένο συμπτωματικά ούτε την ύμνησαν απλώς σύμφωνα με τους κανόνες της Ρητορικής, αλλά όσο το δυνατό λαμπρότερα και με υπερβολική αφοσίωση και συναίσθηση οφειλόμενου χρέους. Γιατί δεν είναι βέβαια λογικό το να μήν υμνήση κανείς καθόλου τους κοινούς ευεργέτες ή να τους αντιπαρέλθη μέ λίγα απλώς λόγια, αυτούς που, κι αν ολόκληρο το σύμπαν