Κυριακή ΙΖ’ Ματθαίου: Ἡ δύναμη τῆς Πίστης (Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς) (Ματθ. ιε’ 21-28)

 

Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να γευτεί τη γλυκύτητα του καλού, αν πρώτα δεν επιμείνει και δε δοκιμαστεί στο καλό. Στο δρόμο προς το καλό πρώτα δοκιμάζουμε την πικρία κι υστέρα τη γλυκύτητα.
Η φύση ολόκληρη είναι γεμάτη από διδαχές καρτερίας και επιμονής. Αν τα νεόφυτα δέντρα σου δεν αναπτυχθούν για να δημιουργήσουν δασύλιο, θα μπορέσουν ν’ αντέξουν στον άνεμο και το χιόνι; Θα σου ήταν χρήσιμα τα ποτάμια αν δεν έφτιαχναν βαθιές κοίτες; Μήπως τα μυρμήγκια αυτοκτονούν όταν οι τροχοί καταστρέφουν τα σπίτια τους στο δρόμο, ή ξεκινούν με επιμονή να φτιάχνουν καινούργια; Αν κάποιος άκαρδος άνθρωπος γκρεμίσει τη φωλιά τού χελιδονιού στο σπίτι του, τότε το χελιδόνι θα ξεκινήσει αδιαμαρτύρητα να πάει σε άλλο σπίτι για να φτιάξει την καινούργια φωλιά του.Οτιδήποτε κάνουν οι φυσικές καταστροφές ή οι άνθρωποι στα φυτά και στα ζώα, κάνουν τους ανθρώπους να θαυμάζουν την ακατάβλητη επιμονή τους στην εκτέλεση του καθήκοντος που τους όρισε ο Θεός. Όταν ένα φυτό που το κόψανε ή το θερίσανε έχει τη δύναμη ν’ αναπτυχθεί ξανά, θα το κάνει. Όταν σ’ ένα πληγωμένο και μοναχικό ζώο έμεινε έστω κι ελάχιστη δύναμη ζωής, θα προσπαθήσει να κάνει κι αυτό το καθήκον του για να ζήσει.

Η καθημερινή ζωή τού ανθρώπου είναι γεμάτη από διδαχές για την καρτερία και την επιμονή. Ο επίμονος στρατιώτης θα κερδίσει τη μάχη. Ο επίμονος τεχνίτης θα τελειοποιήσει το έργο του. Ο επίμονος έμπορος θα πλουτίσει. Ο επίμονος ιερέας θα βάλει τους ανθρώπους της ενορίας του στο σωστό δρόμο. Ο επίμονος άντρας ή η επίμονη γυναίκα τής προσευχής, θα φτάσει στην τελειότητα και την αγιότητα. Ο επίμονος καλλιτέχνης αποκαλύπτει το εσωτερικό κάλλος των πραγμάτων. Ο επίμονος επιστήμονας ανακαλύπτει τους κανόνες και τους νόμους που διέπουν τις σχέσεις των πραγμάτων. Ακόμα και το πιο χαρισματικό παιδί δε θα μάθει να γράφει, αν δεν εξασκηθεί με επιμονή στο γράψιμο. Ένας άνθρωπος με θαυμάσια φωνή δε θα γίνει ποτέ μεγάλος τραγουδιστής αν δεν εξασκηθεί. Έχουμε συνηθίσει να υπενθυμίζουμε στους άλλους κάθε μέρα, αλλά και να μας υπενθυμίζουν οι άλλοι, την ανάγκη τής επιμονής και της καρτερίας στο καθημερινό μας έργο.


Η επιμονή, για να καταλήξουμε σε κάποιο συμπέρασμα,

Κυριακή ΙΖ΄ Ματθαίου (Χαναναίας). Δάσκαλός μας μιὰ ἀγράμματη

 

Επισκόπου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου

 

 

Περιμένετε βέβαια λόγον.
Θὰ μιλήσω, ἀγα­πητοί μου· ἂν καὶ σήμερα νομίζω, ὅτι δὲν πρέπει νὰ μιλήσω ἐγὼ ἀλλὰ κάποιος ἄλλος. Καὶ αὐτὸς ὁ ἄλλος, τὸν ὁποῖο προβάλλει ἡ ἁ­γία μας Ἐκκλησία, εἶνε παρακαλῶ μιὰ γυναίκα.
Δὲν εἶνε μορφωμένη, ἐπιστήμων, θεολόγος, ἱ­ε­ροκή­ρυκας, ἐπίσκοπος· ἀγράμματη εἶ­νε, δὲν φοίτησε σὲ σχολεῖα.
Τί νὰ τὰ κάνῃς τὰ λύκεια καὶ πανεπιστήμια, ὅταν λείπῃ ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶνε «ἀρχὴ σοφίας»; (Ψαλμ. 110,10. Παροιμ. 9,10. πρβλ. Σ. Σειρ. 1,14).
Αὐτὴ εἶχε μέσα της τὸ φῶς ποὺ ἔχει κάθε ἄν­θρωπος· τὸ λογικό, τὴ συνείδησι, τὸ αὐτεξού­σιο – ἐλευθερία.
Φωτιζόταν ἀπὸ τοῦτο τὸ φῶς περισσότερο ἀπ᾽ ὅ,τι οἱ ἀρχαῖοι φιλόσοφοι πρόγονοί μας καὶ ἀπ᾽ ὅ,τι οἱ Ἰουδαῖοι διὰ τῆς ἱερᾶς ἀ­ποκαλύψεως τῆς Παλαι­ᾶς Διαθήκης.
Γυναίκα ἀγράμματη. Καὶ μόνο ἀγράμματη; καὶ εἰδωλολάτρις. Ζοῦσε σὲ βαθὺ σκοτάδι.
Δὲν εἶ­χε χάσει ὅμως αὐτὸ τὸ ἀμυδρὸ φῶς. Αὐτὴν λοιπὸν προ­βάλλει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο.
Καὶ τὸ ὄνομά της; «Χαναναία» (Ματθ. 15,22).
Δὲν εἶ­νε τοῦτο τὸ μικρό της προσωπικὸ ὄνομα· εἶνε τὸ ἐ­θνικὸ ὄ­νομά της (ὅπως π.χ. ἡ γυναίκα τῆς Φλωρίνης λέγεται Φλωρινιώτισσα), δηλώνει ὅμως καὶ τὸ θρή­σκευμά της· καταγόταν ἀπὸ χαναανιτικὰ φῦ­λα, ἀπὸ χώρα ὅ­που ἐπικρατοῦσε ἡ χαναανιτι­κὴ θρησκεία, ἡ πλήρης εἰδωλολατρίας καὶ ὀργίων.
Αὐτή, ἀγαπητοί μου, προβάλλεται ὡς παρά­δειγμα μεγάλης πίστεως. Πῶς; Ἀκοῦστε.
Εἶχε φθάσει ὣς τὴν πατρίδα της μία φήμη· ἔμαθε, ὅ­­τι στὴν Ἁγία Γῆ ἐμφανίσθηκε ἕνας ὑπέροχος ἄνδρας ποὺ λέγεται Ἰησοῦς, μὲ ἔκτακτη ἠθικὴ δύναμι καὶ καταγωγὴ ἀπὸ τὴν ἔνδοξη οἰκογέ­νεια τοῦ βασιλέως Δαυΐδ.
Καὶ τώρα λοιπὸν ὁ Χριστός, γι᾽ αὐτὴν τὴ μία ψυχή, βαδίζει χιλιόμε­τρα καὶ φθάνει στὰ σύνορα τῆς χώρας της· ἄφησε τὴν Ἰουδαία, ὅπου τὸν περιφρονοῦσαν, καὶ ἦρθε στὰ σύνορα μὲ τὰ εἰδωλολατρικὰ «μέρη Τύρου καὶ Σιδῶ­νος» (ἔ.ἀ. 15,21).
Μόλις τό ᾽μαθε ἡ Χαναναία περνάει τὰ σύνορα καὶ τρέχει νὰ τὸν συναντήσῃ.

Κυριακὴ ΙΖ΄ Ματθαίου – Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 18 Φεβρουαρίου 2024

21 Καὶ ἐξελθὼν ἐκεῖθεν ὁ Ἰησοῦς ἀνεχώρησεν εἰς τὰ μέρη Τύρου καὶ Σιδῶνος. 22 καὶ ἰδοὺ γυνὴ Χαναναία ἀπὸ τῶν ὁρίων ἐκείνων ἐ­ξ­ελθοῦσα ἐκραύγασεν αὐτῷ λέγουσα· ἐλέησόν με, Κύριε, υἱὲ Δαυΐδ· ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται. 23 ὁ δὲ οὐκ ἀπεκρίθη αὐτῇ λό­­γον. καὶ προσελθόντες οἱ μα­­­θηταὶ αὐτοῦ ἠρώτων αὐτὸν λέγοντες· ἀπόλυσον αὐτήν, ὅ­­­τι κρά­ζει ὄπισθεν ἡμῶν. 24 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· οὐκ ἀπεστάλην εἰ μὴ εἰς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴ­κου Ἰσραήλ. 25 ἡ δὲ ἐλθοῦσα προσεκύνησεν αὐτῷ λέγουσα· Κύριε, βοήθει μοι. 26 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· οὐκ ἔστι καλὸν λαβεῖν τὸν ἄρτον τῶν τέκνων καὶ βα­λεῖν τοῖς κυναρίοις. 27 ἡ δὲ εἶπε· ναί, Κύριε· καὶ γὰρ τὰ κυνάρια ἐσθίει ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν πιπτόντων ἀπὸ τῆς τραπέζης τῶν κυρίων αὐτῶν. 28 τότε ἀποκριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῇ· ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις! γενηθήτω σοι ὡς θέλεις. καὶ ἰάθη ἡ θυγάτηρ αὐτῆς ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης.

Σὲ καιρούς ἀποστασίας...

 

«Συγχωρεμένος ναι αλλά μετανοημένος;»

 

Μάλωσες με έναν άνθρωπο
και είπες λόγια σκληρά,
κοφτερά σαν μαχαίρι δίστομο
και τότε είναι που οι τύψεις σε οδηγούν
στην πόρτα του εξομολόγου…..
Πραγματικά λυπάσαι
και εξαγορεύεσαι το λάθος σου
στο πετραχείλι του πνευματικού
και ενώ λαμβάνεις την συγχώρεση
συμβαίνει το εξής περίεργο:
Παρότι φεύγεις αναπαυμένος
εν τούτοις δεν νοιώθεις και πολύ διαφορετικά….
Εξακολουθείς να αισθάνεσαι
την ίδια απέχθεια προς εκείνον….
Δεν άλλαξε το βλέμμα της ψυχή σου….


Γιατί αναρωτιέσαι αφού
ζήτησα συγνώμη απ’ τον Θεό
(ακόμα ακόμα κι από τον ίδιον τον άνθρωπο);
Στο μυστήριο της εξομολογήσεως
ναι συγχωρείται η αμαρτία που έγινε
αλλά δεν θεραπεύεται
το πάθος που είναι η αιτία της «μόλυνσης»…..
Το θέμα δεν είναι τα χείλη
να ζητήσουν την συγνώμη
(που εδώ που τα λέμε μερικά
δυσκολεύονται κι αυτήν να πούνε ακόμα)
αλλά

«…ἐκ τῶν κρυφίων μου καθάρισόν με»

ἱερὸς Ψαλμωδὸς βλέποντας ὅτι ἁ­μαρτάνει κάθε στιγμὴ καὶ ὥρα τῆς ζωῆς του καὶ παρατηρώντας τὶς προσ­βολὲς τῶν πονηρῶν λογισμῶν ποὺ διαδέχονται ὁ ἕνας τὸν ἄλλον, ἀναφωνεῖ: «παραπτώματα τίς συνήσει; ἐκ τῶν κρυ­φίων μου καθάρισόν με» (Ψαλ. ιη΄ [18] 13). Πόσο ἐλλιπεῖς εἴμαστε στὴν τή­­ρηση τοῦ νόμου σου, Κύριε! Ποιὸς μπορεῖ νὰ ἀ­ντι­ληφθεῖ τὰ παραπτώματα ποὺ διαπράττει ἀκουσίως, χωρὶς νὰ τὸ πάρει εἴ­δηση; Ἀπὸ αὐτὰ τὰ κρυφὰ παραπτώματά μου, τὰ ὁποῖα δὲν ἔπεσαν στὴν ἀντίληψή μου, καθάρισέ με, Κύριε.

Ποιὰ εἶναι τὰ «κρύφια» ἁμαρτήματά μας; Σύμφωνα μὲ τοὺς ἱεροὺς ἑρμηνευτὲς «κρύφια» ἁμαρτήματα μποροῦν νὰ εἶναι κι αὐτὰ ποὺ διαπράττονται κρυφά, μακριὰ ἀπὸ τὰ βλέμματα τῶν συνανθρώπων μας, «τὰ κρυφίως πραττόμενα».
Ἀλλὰ ὁ ἱερὸς Ψαλμωδὸς δὲν ἀναφέρεται τόσο σ᾿ αὐτά. Ἀναφέρεται στὶς ἄτακτες ὁρμές, τὶς κινήσεις τῶν παθῶν, τὰ ἀπρόσ­εκτα βλέμματα, τὶς ἐφάμαρτες ἐπιθυμίες, τὶς ἔνοχες διαθέσεις, τὰ ἐγωιστικὰ θε­λήματα, στὰ ὁποῖα πέφτουμε καθημερινῶς, ἀλλὰ δὲν τὸ καταλαβαίνουμε, τὰ ἀφήνουμε καὶ φεύγουν τελείως ἀπαρατήρητα.

Ὅλα αὐτὰ τὰ ἁμαρτήματά μας, ποὺ δὲν γίνονται τὶς περισσότερες φορὲς ἀν­τιληπτά, ἀποθηκεύονται «εἰς τὰ λεγόμενα ταμιεῖα τῆς ψυχῆς» καὶ τὴ μολύνουν. Ἀλήθεια, τί ἁμαρτωλότητα κρύβει τὸ βά­­θος τῆς καρδιᾶς μας! «Βαθεῖα ἡ καρδία παρὰ πάντα, καὶ ἄνθρωπός ἐστι· καὶ τίς γνώσεται αὐτόν;» (Ἰεζ. ιζ΄ [18] 9). Ἡ καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι βαθιά, ἀφανής, ἄγνωστη καὶ ἀνεξερεύνητη περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλο πράγμα. Αὐτὸς εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ποιὸς μπορεῖ νὰ τὸν γνωρίσει;

Τὰ «κρύφια» ἁμαρτήματά μας, ὅταν χρο­νίζουν στὸ ἐσωτερικό μας, γίνον­ται πάθη. Πολλὰ ἀπὸ τὰ πάθη αὐτὰ εἶ­ναι τόσο λεπτὰ καὶ δυσδιάκριτα, ποὺ δὲν ὑπο­πίπτουν κἂν στὴν ἀντίληψή μας.


Γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στὸ βιβλίο του «Ἀόρατος πόλεμος» ὅτι «μέσα εἰς τὸ βάθος τῆς καρδίας μας

Μιὰ ὀρθόδοξη θεώρησι τοῦ ἀνθρώπου κατὰ τὸν Ἀλέξανδρο Παπαδιαμάντη καὶ τὸν Θεόδωρο Ντοστογιέφσκυ

 

Τὸ παρὸν κείμενο ἀποτελεῖ ἕνα ἀπάνθισμα τῆς ὁμιλίας τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου
πρώην Ἐρζεγοβίνης (τῆς Σερβίας) κ. Ἀθανασίου Γέφτιτς, μὲ θέμα:
«Παπαδιαμάντης – Ντοστογιέφκσυ», εἰς τὴν Ἀθήνα τὴν 26η Μαΐου τοῦ 2001

Μόλις εἶχε τελειώσει ὁ Α´ Παγκόσμιος Πόλεμος καὶ εἶχε καταρρεύσει ἡ Γερμανία, ἐνῷ οἱ Μπολσεβίκοι στὴν Ρωσσία εἶχαν νικήσει, ὁ γερμανὸς (λογοτέχνης) Χέρμαν Ἔσσε ἔγραφε, σ᾿ ἕνα ἀπὸ τὰ πρῶτα κείμενά του (1919), γιὰ τὸν Ντοστογιέφσκυ περίπου τὰ ἑξῆς: «Αὐτὸς εἶναι ἐπικίνδυνος γιὰ τὴν Δύσι. Οἱ ἥρωές του, οἱ Καραμαζώφ, εἶναι ἀνατολικοὶ τύποι, πολὺ ἐπικίνδυνοι, σκοτεινοί, μὲ ἀσιατικὸ βάθος καὶ ἀποτελοῦν ἄμεσο κίνδυνο γιὰ τὸν δυτικὸ ἄνθρωπο». Αὐτὴ ἡ πόλωση, «Ἀνατολικοὶ – Δυτικοί», ποὺ ἔβλεπε τότε ὁ Ἔσσε, τὴν ἔχουν λίγο-πολὺ καὶ σήμερα οἱ περισσότεροι, ποὺ γράφουν γιὰ μᾶς τοὺς ὀρθοδόξους λαούς…

Εἶναι, ὅμως, τραγικὴ εἰρωνεία τῆς ἱστορίας ὅτι ὁ Χ. Ἔσσε, ἀφοῦ πέρασε καὶ ὁ Β´ Παγκόσμιος Πόλεμος καὶ πάλι οἱ Γερμανοὶ ἠττήθησαν στὰ Βαλκάνια, ἔγινε βουδδιστής, δηλαδὴ ἄκρως Ἀνατολικός. Καὶ διερωτᾶται κανείς, μήπως οἱ λεγόμενοι Δυτικοὶ εἶναι πιὸ κοντὰ στοὺς ἄπω Ἀνατολίτες, παρὰ σὲ μᾶς ἐδῶ τοὺς κοντινοὺς Βαλκάνιους. Ὅμως, ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι, ὄχι μόνο ποὺ δὲν εἴμαστε Δυτικοί, ἀλλ᾿ οὔτε καὶ Ἀνατολικοί του Ἔσσε· δὲν εἴμαστε Εὐρωπαῖοι τοῦ Ἔσσε, ἀλλ᾿ ἀκόμη λιγότερο Ἀσιάτες του.

Οἱ ἥρωες τοῦ Ντοστογιέφσκυ καὶ τοῦ Παπαδιαμάντη δὲν κατατάσσονται στὰ σχήματα αὐτά, οὔτε ἐξηγοῦνται ἀπὸ αὐτά: «Ἀνατολὴ-Δύσι, Εὐρώπη-Ἀσία, Ἀνατολικοί-Δυτικοί». Ἡ γεωγραφικὴ καὶ πνευματικὴ πατρίδα τους, ἀλλὰ καὶ ἡ δική μας, εἶναι ἡ Ἀνατολικὴ Μεσογειακὴ λεκάνη μὲ τὰ περίχωρά της, ὅπου περιλαμβάνονται ἡ χερσόνησος τοῦ Αἴμου, τὰ Βαλκάνια (ἀλλὰ καὶ ἡ Ρωσσία), ἡ Μ. Ἀσία, ἡ Παλαιστίνη, ἡ Μεσοποταμία, ἡ Αἴγυπτος, ἡ Β. Ἀφρικὴ καὶ ἡ Ν. Ἰταλία, δηλαδὴ ἡ γεωγραφικὴ καὶ πνευματικὴ περιοχὴ τοῦ Βυζαντίου, ὅπου γεννήθηκε ὁ Χριστιανισμός, ἀλλὰ καὶ ὁ ἀρχαῖος ἑλληνικὸς πολιτισμός, καὶ ὅπου γεννήθηκε καὶ ἀναπτύχθηκε ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μὲ τὴν παράδοσί της τὴν ζωντανή.

Τὰ πρόσωπα, ποὺ βρίσκομε στὰ ἔργα τοῦ Ντοστογιέφσκυ καὶ τοῦ Παπαδιαμάντη, δὲν μπαίνουν καὶ δὲν ἐξηγοῦνται στὰ πλαίσια αὐτά: «Ἀνατολή-Δύσι», οὔτε στὴν πόλωσι αὐτήν: «Εὐρώπη-Βαλκάνια». Ὄχι πῶς δὲν εἶναι καὶ Ἀνατολικοὶ καὶ Δυτικοί, ἀλλὰ δὲν ἐξαντλοῦνται σ᾿ αὐτὸ τὸ σχῆμα, ὅπως δὲν ἐξαντλούμεθα ἐμεῖς σήμερα μὲ τὸ νὰ χωριζώμεθα σὲ Εὐρωπαίους καὶ Βαλκάνιους…

Ὁ Παπαδιαμάντης καὶ ὁ Ντοστογιέφσκυ γεννήθηκαν

Ὁ νοσφισμὸς τοῦ χαρίσματος

 

π . Δημητρίου Μπόκου

Στὴν παραβολὴ τῶν ταλάντων ἕνας οἰκοδεσπότης (ὁ Θεὸς) μοίρασε τάλαντα (χαρίσματα) σὲ τρεῖς δούλους του, ἀνάλογα μὲ τὴν ἀξία καὶ τὶς δυνατότητες τοῦ καθενός. Στὸν πρῶτο ἔδωσε πέντε τάλαντα, στὸν δεύτερο δύο καὶ στὸν τρίτο ἕνα. Ὁ πρῶτος, ἀξιοποιώντας αὐτὰ ποὺ ἔλαβε, κέρδισε ἄλλα πέντε, ὁ δεύτερος ἄλλα δύο, ἀλλὰ ὁ τρίτος δὲν ἐκμεταλλεύτηκε καθόλου τὸ τάλαντό του. Τὸ ἔθαψε μόνο στὴ γῆ καὶ ὅταν κλήθηκαν ὅλοι νὰ ἀποδώσουν λογαριασμό, οἱ δυὸ πρῶτοι βραβεύτηκαν, ἐνῷ ὁ τρίτος κατακρίθηκε (Κυριακὴ ΙΣΤ ́ Ματθαίου).

Εἶναι λογικὸ νὰ βραβεύεται ὅποιος ἀξιοποιεῖ τὰ τάλαντα, τὰ χαρίσματα ποὺ τοῦ δόθηκαν ἀπὸ τὸν Θεό. Ἐπίσης καὶ τὸ νὰ κατακρίνεται καὶ νὰ καταδικάζεται ὅποιος θάβει τὸ ταλέντο του καὶ δὲν τὸ ἀξιοποιεῖ γιὰ τὸ καλὸ ὅλων. Παρατηροῦμε ὅμως καὶ μιὰ τρίτη πρακτική, ποὺ ἀκολουθεῖται ἀπὸ πολλούς, πάρα πολλοὺς ἀνθρώπους. Εἶναι τὸ συχνότατο φαινόμενο νὰ προσπαθοῦν πολλοὶ ἄνθρωποι ἀτάλαντοι νὰ ἐπιδείξουν ἱκανότητες ποὺ δὲν ἔχουν, νὰ οἰκειοποιοῦνται χαρίσματα ποὺ δὲν τοὺς δόθηκαν. Ἐντελῶς αὐθαίρετα

ΑΓΙΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ ΠΕΡΙ ΛΟΓΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

άνθρωπος έχει τέτοιες δυνάμεις, ώστε να μπορεί να μεταδώσει το καλό ή το κακό στο περιβάλλον του. Αυτά τα θέματα είναι πολύ λεπτά. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή.
Πρέπει να βλέπομε το καθετί με αγαθό τρόπο. Τίποτα το κακό να μη σκεπτόμαστε για τους άλλους.
Κι ένα βλέμμα κι ένας στεναγμός επιδρά στους συνανθρώπους μας. Και η ελάχιστη αγανάκτηση κάνει κακό. Να έχομε μέσα στην ψυχή μας αγαθότητα κι αγάπη· αυτά να μεταδίδομε.
Να προσέχομε να μην αγανακτούμε για τους ανθρώπους που μας βλάπτουν· μόνο να προσευχόμαστε γι’ αυτούς με αγάπη. Ό,τι κι αν κάνει ο συνάνθρωπος μας, ποτέ να μη σκεπτόμαστε κακό γι’ αυτόν. Πάντοτε να ευχόμαστε αγαπητικά. Πάντοτε να σκεπτόμαστε το καλό.
Δεν πρέπει ποτέ να σκεπτόμαστε για τον άλλο ότι θα του δώσει ο Θεός κάποιο κακό ή ότι θα τον τιμωρήσει για το αμάρτημά του. Αυτός ο λογισμός φέρνει πολύ μεγάλο κακό, χωρίς εμείς να το αντιλαμβανόμαστε. Πολλές φορές αγανακτούμε και λέμε στον άλλο: «Δεν φοβάσαι τη δικαιοσύνη του Θεού, δεν φοβάσαι μη σε τιμωρήσει;». Άλλη φορά πάλι λέμε: «Ο Θεός δεν μπορεί θα σε τιμωρήσει γι’ αυτό που έκανες» ή «Θεέ μου, μην κάνεις κακό σ’ αυτόν
τον άνθρωπο γι’ αυτό που μου έκανε» ή «Να μην πάθει αυτό το πράγμα ο τάδε».
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, έχομε βαθιά μέσα μας την επιθυμία να τιμωρηθεί ο άλλος. Αντί, όμως να ομολογήσομε το θυμό μας για το σφάλμα του, παρουσιάζομε με άλλον τρόπο την αγανάκτησή μας και, δήθεν, παρακαλούμε τον Θεό γι’ αυτόν. Έτσι, όμως, στην πραγματικότητα καταριόμαστε τον αδελφό.

Κι αν, αντί να προσευχόμαστε,