Παρασκευή 29 Αυγούστου 2025
Προδρομικά-Ἀποτομή τῆς Τιμίας Κεφαλῆς

Σήμερα
εἶναι μιά μικρή Μεγάλη Παρασκευή, μιά δεύτερη Μεγάλη Παρασκευή. Γιάτὶ
σήμερα ὁ μεγαλύτερος ἄνδρας μεταξὺ ἐκείνων πού γεννήθηκε ἀπὸ γυναῖκα,
Ἰωάννης, ὁ Πρόδρομος καὶ Βαπτιστὴς τοῦ Κυρίου, θανατώνεται. Τὴ Μεγάλη
Παρασκευή, οἱ ἄνθρωποι θανατώνουν τὸν Θεό, σταυρώνουν τὸν Θεό. Στή
σημερινὴ ἁγία μεγάλη γιορτή, οἱ ἄνθρωποι θανατώνουν τὸν μέγιστο ὅλων τῶν
ἀνθρώπων. Δέν εἶμαι ἑγώ πού ἐπέλεξε νά χρησιμοποιήσει τὴν ἔκφραση «τὸν
μείζονα». Τί εἶναι ὁ ἔπαινός μου γιά τὸν μεγάλο καὶ ἔνδοξο Πρόδρομο τοῦ
Κυρίου, τὸν ὁποῖο ὁ Κύριος ἐπαίνεσε περισσότερο ἀπὸ ὁποιονδήποτε ἄλλο
ἄνθρωπο, περισσότερο ἀπὸ ὅλους, ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους, τοὺς Ἀγγέλους, τοὺς
Προφῆτες, τοὺς δικαίους, τοὺς Σοφούς; Ἀπὸ τὸν Κύριο εἰπώθηκε γι’ αὐτόν:
«οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶν μείζων Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ»
(Ματθ. 11,11). Σὲ ὅλη τή Δημιουργία, δέν ὑπάρχει κανένας μεγαλύτερος
ἔπαινος.
Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος πού σήμερα εἶναι μιά μικρή Μεγάλη
Παρασκευή. Σκεφτεῖτε:
Ἐγκώμιο στήν ἀποκεφάλιση τοῦ μεγάλου Προδρόμου
α.
-Λαμπρή καί θεοχαρμόσυνη εἶναι, εὐσεβεῖς χριστιανοί, ἡ πανήγυρη πού μᾶς
συγκέντρωσε σήμερα γιά νά γιορτάσουμε πνευματικά. Πολύ σωστά
χαρακτηρίζεται λαμπρή, γιατί φεγγοβολάει καί ἀπό αὐτό ἀκόμα τό ὄνομα
ἐκείνου πού σήμερα τιμᾶμε, ἐπειδή αὐτός καί εἶναι καί ὀνομάζεται λυχνάρι
τοῦ φωτός. Δέν εἶναι βέβαια λυχνάρι πού μᾶς περιλούζει μέ ὑλικό φῶς,
γιατί τότε δέν θά ἦταν διαρκής καί ἀδιάκοπη ἡ λάμψη του καί θά χανόταν
κάθε φορά πού θά ’μπαινε μπροστά του κάποιο ἐμπόδιο. Ἀλλ’ εἶναι φῶς πού
δείχνει τήν ἀστραφτερή λαμπρότητα τῆς θείας χάριτος στά κατάβαθα τῆς
καρδιᾶς ἐκείνων πού ἔχουν συγκεντρωθεῖ γιά νά γιορτάσουν τή μνήμη του
καί ἀνεβάζει τό νοῦ στό νά στοχάζεται τά παθήματα τοῦ δικαίου ἄνδρα,
ὥστε βλέποντας μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς τό μακάριο ἐκεῖνο μαρτύριο, νά
γεμίσουμε μέ πνευματική εὐφροσύνη.μιᾶς τέτοιας εἴδησης θά προκαλοῦσε σεβασμό στή μνήμη τοῦ ἀποθαμένου. Γιατί πῶς θά μποροῦσε ὁ ἄνθρωπος, πού ἀπό φυσικοῦ του ἀγαπάει τή ζωή, νά χαρεῖ μία αἱμορραγία πού ὁδηγεῖ στό θάνατο; Ἀντίθετα, πολύ περισσότερο, τό θέαμα αὐτό θά τόν ὁδηγοῦσε σέ ἀπέχθεια, οἶκτο καί κακολογία τῆς πράξεως, ἐκτός ἄν παραλογιζόταν καί ἀποθηριωνόταν, μή μπορώντας νά ἀντιδράσει λογικά σ’ αὐτά πού βλέπει, ὅπως ἀκριβῶς κάνουν τά διάφορα ζῶα πού δέν ἔχουν λογική. Χαίρονται δηλαδή, κακαρίζουν καί χοροπηδᾶνε οἱ πετεινοί ὅταν βλέπουν νά σφάζουν ἕνα ἄλλο κοκόρι, ἀπολαμβάνοντας μόνο τό θέαμα, χωρίς νά σκέπτονται ὅτι τούς περιμένει καί αὐτούς τό ἴδιο πάθημα. Χαίρονται ὅμως τά μάτια μας νά βλέπουν τό αἷμα κάθε ἁγίου, εὐφραίνονται τ’ ἀφτιά μας ν’ ἀκοῦν τά σωτήρια μηνύματά του καί τά χείλη μας τό προσκυνοῦν. Γιατί ἡ ἀφαίρεσή του χαρίζει τέλεια συμμετοχή στήν ἀθάνατη καί ἀληθινή ζωή. Δέν ἐννοῶ βέβαια μόνο τή σταγόνα τοῦ αἵματος, ἀλλά καί ὁτιδήποτε ἀπό τά ἅγια μέλη του -ἤ μιά τρίχα καί καθετί πού φοροῦσε ἤ ἔπιαναν τά χέρια του- εἶναι περιζήτητο καί πολύτιμο γιά κεῖνον πού ἔχει ἀποφασίσει νά πιστεύει καί νά λατρεύει σωστά τόν Θεό. Γι’ αὐτό ἐκεῖνος πού ἔχει κάτι τέτοιο στό σπίτι του ἤ στήν ἐκκλησία -δηλαδή τό ὁλόκληρο λείψανο ἤ ἕνα μέρος του, ἀκόμα καί τό ἐλάχιστο κομματάκι- τό θεωρεῖ ἰδιαίτερη τιμή καί καυχιέται γι’ αὐτό, σάν νά ’χει θησαυρό πού ὑποβοηθάει τόν ἁγιασμό του καί ἐξασφαλίζει τή σωτηρία του. Ἔτσι προσέρχεται μέ πολλή εὐλάβεια στή λειψανοθήκη μέ τήν ἱερή σκόνη καί ἐγγίζει μέ δέος τά ἀνέγγιχτα, λόγω τῆς ἱερότητάς τους, ἱερά λείψανα.
Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος Φώτης Κόντογλου
Σήμερα
που γράφω, 29 Aυγούστου, είναι η μνήμη του αγίου Iωάννου του Προδρόμου.
Xθες το βράδυ ψάλαμε τον Eσπερινό κατανυκτικά σ’ ένα παρεκκλήσι, κ’
ήτανε μοναχά λίγες γυναίκες και δυο-τρεις άνδρες. Σήμερα το πρωί ψάλαμε
τη λειτουργία του πάλι με λίγους προσκυνητές. Tα μαγαζιά ήτανε ανοιχτά,
όλοι δουλεύανε σαν να μην ήτανε η γιορτή του πιο μεγάλου αγίου της
θρησκείας μας. Aληθινά λέγει το τροπάρι του "Mνήμη δικαίου μετ’
εγκωμίων, σοι δε αρκέσει η μαρτυρία του Kυρίου, Πρόδρομε". Mε εγκώμια
και με ευλάβεια γιορτάζανε άλλη φορά οι ορθόδοξοι χριστιανοί τον
Πρόδρομο, αλλά τώρα του φτάνει η μαρτυρία του Kυρίου.Aυτή η μαρτυρία θ’
απομείνει στον αιώνα, είτε τον γιορτάζουνε είτε δεν τον γιορτάζουνε οι
άνθρωποι, είτε τον θυμούνται είτε τον ξεχάσουνε. K’ η μαρτυρία είναι
τούτη: πως ο άγιος Iωάννης ο Πρόδρομος είναι "ο εν γεννητοίς γυναικών
μείζων" δηλ. "ο πιο μεγάλος απ’ όσους γεννηθήκανε από γυναίκα" κατά τα
λόγια του ίδιου του Xριστού. Γι’ αυτό κ’ η Eκκλησία μας ώρισε να μπαίνει
το εικόνισμά του πλάγι στην εικόνα του Xριστού στο εικονοστάσιο της
κάθε ορθόδοξης εκκλησιάς. O ιερός Λουκάς
Κυριακή 24 Αυγούστου 2025
Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα Κυριακῆς ΙΑ΄ Ματθαίου
Ματθαίου ιη΄ 23-35
31 Ἰδόντες δὲ οἱ σύνδουλοι αὐτοῦ τὰ γενόμενα ἐλυπήθησαν σφόδρα, καὶ ἐλθόντες διεσάφησαν τῷ κυρίῳ ἑαυτῶν πάντα τὰ γενόμενα. 32 τότε προσκαλεσάμενος αὐτὸν ὁ κύριος αὐτοῦ λέγει αὐτῷ· δοῦλε πονηρέ, πᾶσαν τὴν ὀφειλὴν ἐκείνην ἀφῆκά σοι, ἐπεὶ παρεκάλεσάς με. 33 οὐκ ἔδει καὶ σὲ ἐλεῆσαι τὸν σύνδουλόν σου, ὡς καὶ ἐγώ σε ἠλέησα; 34 καὶ ὀργισθεὶς ὁ κύριος αὐτοῦ παρέδωκεν αὐτὸν τοῖς βασανισταῖς ἕως οὗ ἀποδῷ πᾶν τὸ ὀφειλόμενον αὐτῷ. 35 Οὕτω καὶ ὁ πατήρ μου ὁ ἐπουράνιος ποιήσει ὑμῖν, ἐὰν μὴ ἀφῆτε ἕκαστος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἀπὸ τῶν καρδιῶν ὑμῶν τὰ παραπτώματα αὐτῶν.
Δύο ἀριθμοὶ
Κυριακὴ ΙΑ΄ Ματθαίου (Ματθ. 18,23-35)
+Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου
Συγχώρησις,
ἀγαπητοί μου, εἶνε τὸ θέμα τοῦ κηρύγματός μας. —Ὤχ, ἀδερφέ, θέμα ποὺ
διάλεξες! θὰ πῇ κάποιος. Σήμερα, ποὺ τὰ πάντα φωνάζουν ἐκδίκησι, ἐσὺ
ἔρχεσαι καὶ μὲ καλεῖς νὰ συγχωρήσω; Ποιόν, τὸν ἐχθρό μου;
Ἀλλ᾽ αὐτὸς
δὲν εἶνε ἄνθρωπος. Μὲ ἔκλεψε, μοῦ ξερρίζωσε τὰ δέντρα, μοῦ ἔκαψε τὸ
σπίτι, μοῦ σκότωσε ἄνθρωπο, μὲ πέταξε στὸ δρόμο… Κ᾽ ἐσὺ μοῦ λὲς
«συγχώρησι»; Πάψε νὰ τὸ λές.
Καὶ ὅμως, ἀδελφέ, παρὰ τὸν πόνο σου,
κάνε ὑπομονὴ καὶ ἄκουσέ με. Ἡ συγχώρησις δὲν εἶνε δική μου ἐφεύρεσι·
εἶνε δίδαγμα τοῦ Θεανθρώπου, ποὺ καὶ δίδαξε καὶ ἐφήρμοσε ὅσο κανείς
ἄλλος τὴ συγχώρησι, καὶ πάνω ἀπ᾽ τὸ σταυρὸ παρακάλεσε γιὰ τοὺς ἐχθρούς
του· «Πάτερ,ἄ φες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι» (Λουκ. 23,34) .Στὸ
ἐρώτημα τοῦ ἀποστόλου Πέτρου «Κύριε, ποσάκις ἁμαρτήσει εἰς ἐμὲ ὁ ἀδελφός
μου καὶ ἀφήσω αὐτῷ; ἕως ἑπτάκις;» ὁ Κύριος ἀπήντησε· «Οὐ λέγω σοι ἕως
ἑπτάκις, ἀλλ᾿ ἕως ἑβδομηκοντάκις ἑπτά» (Ματθ. 18,21-22), ποτέ δηλαδὴ μὴν
παύσῃς νὰ συγχωρῇς. Λόγος ἰλιγγιώδης. Καὶὁ Κύριος, γιὰ νὰ δώσῃ μία
ἑρμηνεία του, διηγεῖ ται τὴν παραβολὴ τοῦ ἀσπλάχνου δούλου .Δὲν θὰ
κάνουμε ἀνάλυσι τῆς παραβολῆς. Ἂς προσέξουμε μόνο τοὺς δύο ἀριθμούς της.
Ὁ πρῶτος ἀριθμὸς εἶνε
10.000 τάλαντα! Αὐτὸ τὸ μεγάλο ποσὸ ἐξέλεξε ὁ Χριστὸς γιὰ νὰ παραστήσῃ συμβολικὰ τὸ χρέος μας ἀπέναντι στὸ Θεό . Ναί, τὸ δικό μας χρέος. Διότι στὸ πρόσωπο τοῦ ὀφειλέτου
Κυριακή ΙΑ’ Ματθαίου: Το ευαγγέλιο της συγχώρησης (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
(Ματθ. ιη’ 23-35)
Όταν
ο Κύριος Ιησούς άφηνε την τελευταία Του πνοή στο σταυρό, ακόμα και τη
στιγμή αυτή της επιθανάτιας αγωνίας Του, προσπαθούσε να κάνει καλό στους
ανθρώπους. Δε σκεφτόταν τον εαυτό Του. Στους ανθρώπους ήταν ο νους Του,
γι’ αυτό και παράδωσε ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα που έδωσε ποτέ στο
ανθρώπινο γένος. Κι αυτό είναι η διδασκαλία Του για τη συγχώρηση.
«Πάτερ, άφες αυτοίς· ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. κγ’ 34).
Ποτέ
ως τότε δεν είχαν ακουστεί τέτοια λόγια στους τόπους εκτέλεσης.
Αντίθετα μάλιστα, εκείνοι που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο με τον ίδιο
τρόπο, είτε αθώοι ήταν είτε ένοχοι, συνήθως επικαλούνταν θεούς και
ανθρώπους για εκδίκηση. «Εκδικηθείτε», ήταν ο λόγος που ακουγόταν συχνά
μπροστά στο ικρίωμα και δυστυχώς ακούγεται ως τις μέρες μας από τους
μελλοθάνατους, ακόμα κι από εκείνους που προτού θανατωθούν κάνουν το
σταυρό τους.
Ο Χριστός, προτού παραδώσει την τελευταία Του πνοή, συγχώρεσε όλους εκείνους
που τον βασάνισαν, τον μυκτήρισαν και τον θανάτωσαν. Προσευχήθηκε στον
ουράνιο Πατέρα Του να τους συγχωρέσει, αλλά προχώρησε ακόμα παραπέρα.
Τους δικαιολόγησε, βρήκε ελαφρυντικό γι’ αυτούς. Είπε, ου γαρ οίδασι τι
ποιούσι.
Γιατί
επανέλαβε ιδιαίτερα o Κύριος τη διδαχή Του για τη συχώρεση, την ώρα που
βρισκόταν πάνω στο σταυρό; Από το τεράστιο πλήθος των διδαχών που έκανε
ενόσω ζούσε, γιατί διάλεξε αυτήν κι όχι κάποια άλλη να προφέρουν τα
άγια χείλη Του, στο τέλος ακριβώς της επίγειας ζωής Του; Αναμφίβολα
επειδή ήθελε η διδασκαλία Του αυτή να παραμείνει στη μνήμη όλων, να
λειτουργήσει σαν παράδειγμα προς μίμηση. Στο πάθος Του πάνω στό σταυρό,
σ’ αυτό το μεγαλειώδες πάθος που ξεπερνά κάθε μεγαλείο, που υψώνεται
πάνω από τους βασιλιάδες και τους κριτές της γης, πάνω από σοφούς και
διδασκάλους, από πλούσιους και φτωχούς, από κοινωνικούς αναμορφωτές κι
επαναστάτες, ο Κύριος Ιησούς με το παράδειγμα της συχώρεσης έβαλε τη
σφραγίδα στο ευαγγέλιό Του. Έδειξε μ’ αυτόν τον τρόπο πως χωρίς συχώρεση
ούτε οι βασιλιάδες μπορούν να κυβερνούν, ούτε οι δικαστές να κρίνουν,
οι σοφοί δεν μπορούν να είναι σοφοί, ούτε οι διδάσκαλοι να διδάσκουν.
Δεν μπορούν οι πλούσιοι κι οι φτωχοί να ζουν ως άνθρωποι κι όχι σαν
άλογα ζώα, δε γίνεται ο πυρετός των επανασταστών κι αναμορφωτών να είναι
χρήσιμος. Πάνω απ’ όλα ο Χριστός ήθελε με τη διδαχή Του αυτή να δείξει
πως, χωρίς συγχωρητικότητα, οι άνθρωποι δεν μπορούν ούτε να κατανοήσουν
το ευαγγέλιό Του, ούτε πολύ περισσότερο να το εφαρμόσουν.
Ο
Κύριος ξεκίνησε τη διδασκαλία Του με λόγια για τη μετάνοια
Κυριακή ΙΑ’ Ματθαίου: Περί σκληροκαρδίας (Αγ. Λουκάς Κριμαίας)
Ποιος άνθρωπος δεν θα θυμώσει και δεν θα διαμαρτυρηθεί ακούγοντας την παραβολή του κακού δούλου στον οποίο ο Κύριος του συγχώρεσε ένα μεγάλο χρέος ενώ αυτός δεν ήθελε να συγχωρέσει στον πλησίον του ένα μικρό; Ταράζεται η καρδιά μας όταν βλέπουμε τις χειρότερες εκδηλώσεις των παθών και της αμαρτωλότητας των ανθρώπων. Σωστά είπε ο προφήτης Δαβίδ: «Και ερρύσατο την ψυχήν μου εκ μέσον σκύμνων, εκοιμήθην τεταραγμένος υιοί ανθρώπων, οι οδόντες αυτών όπλα και βέλη, και η γλώσσα αυτών μάχαιρα οξεία» (Ψαλ. 56, 5). Και δεν το λέει για τους φονιάδες και τους κακούργους αλλά για μας τους απλούς ανθρώπους. Εμάς μας αποκαλεί λιοντάρια και λέει ότι τα δόντια μας είναι όπλα και βέλη και η γλώσσα ακονισμένο σπαθί. Και το σπαθί είναι όργανο του φόνου.
Αν η γλώσσα μας είναι σαν το αιχμηρό σπαθί τότε μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε για να φονεύουμε τους ανθρώπους. Και όντως πολλές φορές το κάνουμε και δεν θεωρούμε τους εαυτούς μας δολοφόνους. Πληγώνουμε την καρδιά του πλησίον με συκοφαντία και ψέμα, προσβάλλουμε τη δική του ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ταράζουμε την καρδιά του με κακολογία΄ αυτό δεν είναι πνευματικός φόνος;
Ακούμε πως κάποιος από τους γνωστούς ανθρώπους μοιχεύει και θυμώνουμε μ’ αυτόν. Δεν είναι δύσκολο να θυμώνεις με τους άλλους. Δύσκολο είναι να θυμώνεις με τον εαυτό σου. Έχουμε δικαίωμα να θυμώνουμε με τους άλλους ενώ οι ίδιοι δεν έχουμε την καθαρότητα που ζητά από μας ο Χριστός; Πόσοι από μας δεν έχουν κοιτάξει ποτέ γυναίκα ή άνδρα με πόθο; Λίγοι, πολύ λίγοι.
Ο Κύριος Ιησούς Χριστός κάθε ακάθαρτο βλέμμα που ρίχνουμε στη γυναίκα το ονομάζει μοιχεία. Και αν ακόμα δεν την κάναμε με το σώμα, στην καρδιά μας την είχαμε κάνει.
Ένας μεγάλος ιεράρχης, ο άγιος Τύχων του Ζαντόνσκ, λέει το εξής: «Τις αμαρτίες που βλέπουμε στους άλλους τις έχουμε και εμείς». Αυτό είναι πολύ σωστό. Όλες οι αμαρτίες που βλέπουμε στους άλλους υπάρχουν και μέσα μας, ίσως σε βαθμό πιο μικρό, αλλά έχουμε το ίδιο ακάθαρτη καρδιά που η ακαθαρσία της φανερώνεται με τις προσβολές του πλησίον και το μίσος εναντίον του. Τέτοια ακαθαρσία υπάρχει στην καρδιά κάθε ανθρώπου. Γι’ αυτό, τον λόγο τού μεγάλου Ιεράρχη πρέπει να τον θυμόμαστε και να τον έχουμε πάντα στην καρδιά μας.
Όταν βλέπουμε την αμαρτωλότητα των άλλων πρέπει να δούμε την δική μας καρδιά και να αναρωτηθούμε: «Εγώ είμαι καθαρός από αμαρτία, δεν υπάρχει μέσα μου το ίδιο πάθος που βλέπω στον αδελφό μου;»
Τὸ ἀδιαπραγμάτευτο χαρτὶ
π.Δ.Μπόκου
Ἡ περίπτωση τοῦ δούλου ποὺ τοῦ χαρίστηκε χρέος ἑκατομμυρίων, ἀλλὰ αὐτὸς
δὲν μπόρεσε νὰ χαρίσει ἕνα κατοστάρικο στὸν ὀφειλέτη συνάδελφό του,
προκαλεῖ ἀσφαλῶς ἔντονο ἀποτροπιασμὸ σὲ ὅποιον τὸ ἀκούει. Καὶ ἀναφανδὸν
τὸν καταδικάζουμε (Κυριακὴ ΙΑ ́Ματθαίου).
Σκεφθήκαμε ὅμως ποτὲ ὅτι ὅλοι μας κάνουμε τὸ ἴδιο ἀκριβῶς;
Ναί,
δυστυχῶς, ὁ ἀγνώμων δοῦλος εἶναι ὁ καθένας ἀπὸ μᾶς. Μιὰ ὁλόκληρη ζωὴ
συσσωρεύουμε ἕνα ὑπέρογκο χρέος ἔναντι τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ θεωροῦμε ἐντελῶς
φυσικό, σχεδὸν ὑποχρέωση τοῦ Θεοῦ, τὸ νὰ μᾶς συγχωρήσει. Οἱ ἄνθρωποι θὰ
σφάλουν μερικὲς μόνο φορὲς ἀπέναντί μας, ἀλλὰ εἶναι γιὰ μᾶς ἐντελῶς
παράλογο, βασικὰ ἀδιανόητο, τὸ νὰ τοὺς συγχωρήσουμε. Κάτι δὲν πάει καλὰ
ἐδῶ. Ἔχουμε μιὰ τρο-
μερὴ ἀσυνέπεια στὸν τρόπο σκέψης μας! Τί παραλογισμὸς εἶναι αὐτὸς ποὺ μᾶς διακατέχει τελικά;
Νὰ
ὅμως, ποὺ γιὰ τὸν Χριστὸ εἶναι ἀδιαπραγμάτευτο χαρτὶ τὸ νὰ συγχωροῦμε.
Τὸ θεωρεῖ ἄκρως ἀπαραίτητο, δὲν ἐπιτρέπει νὰ τὸ παρακάμψουμε. Δὲν
μπαίνει ἀλλιῶς στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ κανείς. Δὲν εἶναι κὰν Χριστιανός.
Ὅποιος δὲν συγχωρεῖ, δὲν θὰ συγχωρηθεῖ. Καὶ ἀντιστρόφως! Ἡ συγχώρηση ἀπὸ
καρδιᾶς
«Δυὸ ἄνθρωποι, Χριστιανοί μου, ἦλθον μίαν φορὰν καὶ ἐξομολογήθηκαν εἰς ἐμέ, Πέτρος καὶ Παῦλος. Καὶ νὰ ἰδεῖτε πῶς τοὺς ἐδιόρθωσα... Μοῦ λέγει ὁ Πέτρος: Ἐγώ, πνευματικέ μου, ἀπὸ τὸν καιρὸν ὁποὺ ἐγεννήθηκα ἕως τώρα, ἐνήστευα, ἐπροσευχόμην πάντοτε, ἔκαμνα ἐλεημοσύνας εἰς τοὺς πτωχούς, ἔκτισα μοναστήρια, ἐκκλησίας καὶ ἄλλα καλὰ






